Bayreuth 2019 – Η σημειολογία της ρευστής διανομής για τον «Lohengrin»

88

Η εικαστική φόρτιση της περσινής παραγωγής του «Λόενγκριν» στο Φεστιβάλ Μπάυρώιτ, από το ζεύγος Lisa LoyNeo Rauch, είχε ανακατευθύνει τη δημοσιότητα στην επισφάλεια γύρω από τον διεθνούς φήμης καλλιτέχνη που θα ενσάρκωνε τον λευκό ιππότη στον Πράσινο Λόφο. Η αναγγελία της επιστράτευσης του Roberto Alagna γι’ αυτή την αποστολή έπεσε σαν βόμβα και μόνον η μακρόθυμη συγκατάβαση του Piotr Beczala έσωσε τελικά την κατάσταση, όταν ο Γάλλος ανακοίνωσε την αποτυχία εκμάθησης του ρόλου ελάχιστες εβδομάδες πριν από την πρεμιέρα. Το φαινόμενο επαναλήφθηκε εντονότερα εφέτος, όχι πλέον με το μέρος του Λόεγκριν, που μοιράσθηκαν αδιατάρακτα ο Πολωνός σταρ και ο Klaus Florian Vogt,  ήρωας της παραγωγής του Hans Neuenfels, αλλά με την Έλσα της Βραβάντης αυτή τη φορά, για την οποία αρχικά είχαν ανακοινωθεί αφ’ ενός η πριμαντόνα της Κρατικής Όπερας της Βιέννης Krassimira Stoyanova και αφ’ετέρου η περιπόθητη Anna Netrebko, η τελευταία για περιορισμένο αλλά όχι και εξαρχής προσδιορισμένο αριθμό παραστάσεων. Στις 26 Ιουλίου, ωστόσο, όχι μόνον οι παρόντες στο Festspielhaus, αλλά και οι ακροατές της EBU, ενημερώθηκαν για τη νοσηλεία της πρώτης και για την αντικατάστασή της από την Camilla Nylund, εσχάτως τιμηθείσα με τον τίτλο της Kammersängerin στη Βιέννη. Δεσμευμένη κατ’ αρχήν για την Εύα στους «Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης», η Φιλανδή υπέκυψε και η ίδια στην αιφνίδια υπερφόρτωση του προγραμματισμού της, με συνέπεια, στην παράσταση της 29ης Ιουλίου, που εμείς παρακολουθήσαμε, ο εκπρόσωπος τύπου του Φεστιβάλ Peter Emmerich να αναγγείλει με  ανακούφιση την επιστράτευση της δημοφιλούς Annette Dasch προς αντικατάστασή της!

   

Elena-Pankratova-as-Ortrud-in-Lohengrin-Foto-©-Enrico-Nawrath-Bayreuther-Festspiele-2019.jpg

 Σε κάθε περίπτωση, ως ευπρόσδεκτες καταγράφουμε τόσο πινελιές αποσαφήνισης της διδασκαλίας του Αμερικανού σκηνοθέτη Yuval Sharon, ιδίως σε σχέση με μιαν υπόγεια σχέση των γυναικείων χαρακτήρων, όσο και τη συνεχή εμβάθυνση στην παρτιτούρα από τον αρχιμουσικό Christian Thielemann. Το αιθέριο πρελούδιο της α’ πράξης ήχησε εφέτος πιο  ανάγλυφο στην έκθεση των φωνών της ορχηστρικής γραφής, ενώ η ανάπτυξη της 40λεπτης σκηνής που ολοκληρώνει την β’ πράξη είχε στα χέρια του ένα σχεδόν αβάσταχτο momentum.

        Σε αυτή την οπτική, ο Λόενγκριν του Φόγκτ δεν υποδύθηκε τον «υπεράνθρωπο» φαλλοκράτη που ολοένα και περισσότερες σκηνοθεσίες φαντασιώνονται στην εποχή μας. Και αν η  ηχοχρωματικά άφυλη εκφορά του αποτελεί δοκιμασία για ορισμένους, δηλώνουμε παραδομένοι στη σαγήνη της αλλόκοσμης εξαγγελίας και της φωτοστεφούς άρθρωσης, όπως και της προβολής τους στον συγκεκριμένο χώρο, στοιχεία που συνθέτουν μιαν ευπρόσδεκτα ευάλωτη υπόσταση γι’ αυτόν τον ούτως ή άλλως εξωτικό ρόλο. Η ερμηνευτική του ιδιαιτερότητα, ως άγγελος του Καλού, λειτούργησε αντιστικτικά προς τον μοχθηρό Φρειδερίκο του Τέλραμουντ, τον οποίο ο βαρύτονος Tomasz Konieczny σκιαγράφησε με αμείωτη σφοδρότητα, αλλά και πιο καλλιεπή εξαγγελία και φραστική από πέρυσι. Πλάι του, στη διαδοχή μιας Βάλτράουντ Μάγιερ, θαυμάσαμε για πρώτη φορά την Όρτρουντ της Elena Pankratova,  σκανδαλιστικής φωνητικής πληρότητας και υγείας, ατρόμητη και χωρίς την ελάχιστη πίεση ακόμη και στις πλέον εκτεθειμένες ατάκες του ρόλου της. Μάς θορύβησε, ωστόσο, η ετοιμότητά της να ερμηνεύσει την Κούντρυ στον «Πάρσιφαλ» το αμέσως επόμενο βράδυ! Ισχυρής ευφωνίας και κύρους οι παρουσίες των βαθυφώνων Georg Zeppenfeld (Ερρίκος ο Ορνιθοθήρας) και Egils Siliņš  (Βασιλικός Κήρυκας) που συμπλήρωσαν αξιόπιστα τη διανομή.

        Όσο για την Έλσα της έμπειρης Ντάς, ωσαύτως ηρωίδας της προηγούμενης αναβίωσης, τη δικαιολογημένη νευρικότητά της στην α’ πράξη διαδέχθηκε μια γεμάτη ένταση και γνώση ιδιοποίηση του ρόλου, που δικαιολογημένα και ηχηρά αναγνώρισε το κοινό στις επιδοκιμασίες του. Ένα ακόμη κίνητρο για την κατακύρωση στην ίδια των υπόλοιπων παραστάσεων του έργου, αφού, λίγες ημέρες αργότερα, η Νετρέμπκο επισημοποιούσε την ακύρωση της παρουσίας της για αμφότερες τις ημερομηνίες, για τις οποίες είχε τελικά προβλεφθεί. Μια κατάσταση που χρήζει οπωσδήποτε μελέτης και αντιμετώπισης από τους ιθύνοντες του θεσμού!