Με την «Συμφωνική φαντασία» από την όπερα «Πρωτομάστορας» του Μανώλη Καλομοίρη (1883-1962) ξεκίνησε η συναυλία από την Κρατική μας Ορχήστρα τιμώντας την επέτειο των εξήντα ετών από τον θάνατο του μεγάλου Ελληνα συνθέτη και δημιουργού της Εθνικής μας μουσικής σχολής.
Η όλη δομή του έργου προέρχεται από μελωδίες του «Πρωτομάστορα», που αφιερωμένο στον Ελευθέριο Βενιζέλο, ουσιαστικά είναι γεμάτο συμβολισμούς γύρω από τους αγώνες για την εθνική αναγέννηση της Ελλάδος.
Με τον αρχιμουσικό Γεώργιο Μπαλατσινό στο πόντιουμ, διαπιστώσαμε ότι το μουσικό υλικό του έργου προέρχεται από οργανικά, φωνητικά και χορευτικά μέρη της όπερας, πλην όμως σοφά επεξεργασμένα και σφιχτοδεμένα ώστε να παρουσιάζεται ως ένα ακέραιο μουσικό σύνολο.
Εντονα ακούστηκαν σε όλο το έργο μελωδίες γνωστές των δημοτικών μας τραγουδιών, που η πλήρης ορχήστρα, άριστα μελετημένη, απεικόνισε με ζωντάνια και πολυχρωμία. Αποτέλεσμα της σωστής και εμπνευσμένης διδασκαλίας του μαέστρου.
Ακολούθησε το κοντσέρτο υπ΄αριθ. 16 για πιάνο και ορχήστρα του Νορβηγού Εντβαρντ Γκρήγκ (1843-1907) με σολίστα τον εκλεκτό πιανίστα Βασίλη Βαρβαρέσο.
Ο λυρισμός του κοντσέρτου σε συνδυασμό με την έντονη απαιτουμένη δεξιοτεχνία, το κατέστησε άκρως δημοφιλές ακόμη και από την πρώτη παρουσίασή του στην Κοπεγχάγη το 1869.
Στο allegro molto moderato του πρώτου μέρους και με την εντυπωσιακή είσοδο του πιάνου, ο Βαρβαρέσος μετά την επεξεργασία των μουσικών θεμάτων, μας προσέφερε μία άκρως δεξιοτεχνική καντέντσα όπως και μία θριαμβευτική coda.Στο adagio του δυτέρου μέρους, ήρεμο και λυρικό, η ερμηνεία του διακεκριμένου πιανίστα υπήρξε συναισθηματική με δραματική κορύφωση, ενώ στο allegro moderato molto e marcato του τρίτου, εξωστρεφές και με χορευτικό χαρακτήρα,μας οδήγησε μέσω του τελευταίου θέματος, σε μία θριαμβευτική και λαμπερή κατάληξη.
Ο Τσέχος συνθέτης Αντονίν Ντβόρζακ (1841-1904) δεν συνέθεσε την περίφημη «Συμφωνία του Νέου Κόσμου» στην πατρίδα του αλλά στην Αμερική όπου μετοίκησε το 1892.
Ακούγοντας o ακροατής την ανωτέρω συμφωνία, εις μάτην θα προσπαθήση να αναγνωρίσει μελωδίες γνήσιες αμερικάνικες όπως αυτές τις επωνομαζόμενες ως μελωδίες της υπαίθρου.(Country music).
Σε δήλωσή του, ο συνθέτης τονίζει ότι μην αντιγράφοντας καμμία γηγενή μουσική μελωδία, προτίμησε να επεξεργασθεί θέματα με τεχνικές μοντέρνων γενικά ρυθμών ως προς την αντίστιξη και τα ορχηστρικά ηχοχρώματα επηρεασμένα από τις ιδιαιτερότητες της Ινδιάνικης μουσικής.
Εντούτοις έκδηλη είναι η επιρροή του Ντβόρζακ στην σύνθεση της Συμφωνίας από τα νέγρικα spirituals, όπως η κατανικτικότατη προσευχή που ακούμε στο Largo του δευτέρου μέρους, όπου το cor anglais (ανγκλικό κόρνο) με μία εμπνευσμένη μελωδία, μας εισάγει στην υπέροχη επεξεργασία του ιδίου θέματος από την υπόλοιπη ορχήστρα.
Το adagio του πρώτου μέρους και το molto vivace του τρίτου ακούστηκαν με μπρίο και ταμπεραμέντο, ενώ το allegro con fuoco του τετάρτου, έληξε με μία μεγαλοπρεπή κορύφωση.
Μοναδική μας παρατήρηση υπήρξε η ανάγκη κάποιας μειώσεως της δυναμικής των πνευστών για την επιτυχία μεγαλύτερης ηχητικής ισορροπίας με τα έγχορδα, ενώ η οργανική εκτέλεσις ακούσθηκε με λυρισμό αλλά και μεγάλη ζωντάνια.
Σοφία Θεοφάνους
