Τι μπορεί να συνδέει δυο Γαλλίδες μουσικούς κι έναν εμβληματικό Ιταλό λογοτέχνη του περασμένου αιώνα, τον «communard» δήμαρχο μιας μικρής Γαλλικής πόλης, μια θρυλική εκπαιδευτική δομή, δεκάδες συνθέτες και ερμηνευτές από όλο τον κόσμο, μια κίνηση γυναικείας χειραφέτησης και ένα συλλογικό Ευρωπαϊκό ραδιοφωνικό θεσμό; Πρωτίστως μια μυθιστορηματική ιστορία και μια αντίστοιχα ιδιαίτερη περίσταση, που κινδυνεύουν όμως να συσκοτισθούν από τη χρονική σύμπτωση της εκτύλιξής τους με την υγειονομική απαγόρευση μαζικών καλλιτεχνικών διοργανώσεων. Ενώ σήμερα εορτάζεται διαφορετικά η Παγκόσμια Ημέρα της Μουσικής, θεωρούμε σημαντικότατη την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ραδιοφωνικής Ένωσης, οικείας ανά την υφήλιο ως EBU, υπό τον συνολικό τίτλο «Ημέρες Γυναικών στη Μουσική» (Women in Music Days). Για τη σημασία της μάς έπεισε το πρώτο παραστατικό γεγονός της, δυσεύρετης σοβαρότητας στην επιλογή και στην προετοιμασία του, που συμβάλλει καθοριστικά στην έρευνα ενός ελλιπώς ερευνημένου τομέα της λόγιας μουσικής που αφορά γυναίκες συνθέτριες και ερμηνεύτριες. Πρόκειται για τη μόλις δεύτερη αναβίωση μιας ξεχασμένης όπερας,, με τίτλο «La Ville Morte», δια χειρός της μυθικής Mademoiselle του Ωδείου των Παρισίων, της Nadia Boulanger, από κοινού με τον μεγάλο πιανίστα Raoul Pugno, η συναυλιακή παρουσίαση της οποίας συνέπεσε με τη «Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας» της UNESCO της 8ης Μαρτίου.
Αυτή μας οδήγησε σε διαδικτυακή καταχώρηση της EBU, ιδιαίτερα κατατοπιστική όχι μόνο για τους 400 ραδιοφωνικούς σταθμούς σε 40 χώρες που έχουν θέσει ήδη την υπογραφή τους για την υποστήριξη της πρωτοβουλίας (εκ των οποίων άνω των 200 μόνο στη Βόρειο Αμερική), αλλά και για το κύρος προσώπων που βρίσκονται στην πρωτοπορία της. Ανάμεσά τους η πρώτη αρχιμουσικός της Συμφωνικής Ορχήστρας της Βιέννης Marin Alsop (φωτο) που θεωρεί ικανοποιητικό το γεγονός ότι οι προσπάθειές της για επιτυχημένη σταδιοδρομία, ως μια από τις πρώτες γυναίκες μαέστρους, μπορεί να αναπτύξει μεγάλο αντίκτυπο σε νεότερες γενιές που μοιράζονται το ίδιο πάθος. Σε ραδιοφωνική συνέντευξή της, προσβάσιμη στο κοινό από τους εθνικούς ραδιοφωνικούς βραχίονες της EBU, η Άλσοπ διακηρύσσει μια στοχοθεσία που περιλαμβάνει την υπέρβαση «αρχαϊκών προκαταλήψεων», δομικές μεταβολές, αλλά και μια νέα κατανομή επιρροής, την οποία υπηρετεί η θεσπισμένη από την ίδια (2002) ειδική υποτροφία για διεύθυνση ορχήστρας. Στο ίδιο μήκος κύματος και η Sofi Jeannin, διευθύντρια της χορωδίας BBC Singers, που υπογραμμίζει την ανάγκη προτύπων, τα οποία θα ενεργοποιήσουν το ενδιαφέρον γυναικών για τη μουσική διεύθυνση. Η κατάκτηση επιτελικών θέσεων από γυναίκες είναι, κατά την πρώην επικεφαλής της Χορωδίας της Γαλλικής Ραδιοφωνίας, εκείνη που θα πείσει νέα κορίτσια να εστιάσουν σε παρόμοια σταδιοδρομία. Τέλος, η Martina Batič, διάδοχος τής Ζανέν στην ηγεσία του Γαλλικού σχηματισμού, συνοψίζει και οριοθετεί το αυτονόητο, δηλαδή την ακριβοδίκαιη αξιολόγηση των ποιοτήτων ενός αρχιμουσικού άσχετα με το φύλο του.
Μια σημαντική υποσημείωση όμως! Η Ελληνική ΕΡΤ ανήκει μεν στις χώρες που έχουν δηλώσει την υποστήριξή τους στην πρωτοβουλία της EBU, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η αναμετάδοση ηχογραφήσεων που χορηγούνται από τον Ευρωπαϊκό οργανισμό κατόπιν παραγγελίας χωρίς εθνική επιβάρυνση από ένα τεράστιο ετήσιο πανευρωπαϊκό απόθεμα βαίνουν μειούμενες τα χρόνια της κρίσης, ενώ απευθείας δορυφορικές μεταδόσεις δεν πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια. Έτσι, την εξαιρετικού μουσικού και ιστορικού ενδιαφέροντος αναβίωση της όπερας που αποτέλεσε το εναρκτήριο λάκτισμα της σπουδαίας αυτής πρωτοβουλίας παρακολουθήσαμε με κάποιο βαθμό επικαιρότητας από άλλες ευρωπαϊκές ραδιοφωνίες, όπως η Βαυαρική, η Κροατική και η Αυστριακή που έχουν μέχρι στιγμής προηγηθεί σε αυτή την ιστορική αναμετάδοση. Κι όμως, αυτή «Η Νεκρή Πόλη», θα μπορούσε (και θα έπρεπε) να ενδιαφέρει τόσο την Επιτροπή «Ελλάδα 2021» όσο και το Υπουργείο Πολιτισμού. Το γιατί προσεχώς!…
