Βιολί και πιάνο στο Ωδείο Αθηνών και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

27

του Κυριάκου Π. Λουκάκου

Με ενδιαφέρον προσήλθαμε στο Ωδείον Αθηνών το βράδυ της 6ης Οκτωβρίου για ένα πρόγραμμα ελληνικού ενδιαφέροντος, κατά το μεγαλύτερο μέρος του όμοιο με σημαντική διεθνή δισκογραφική κυκλοφορία από τον ίδιο  καλλιτεχνικό συνδυασμό, την βιολονίστα Δανάη Παπαματθαίου-Matschke και τον πατέρα της, πιανίστα και καθηγητή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας,  Uwe Matschke. Ο λόγος για τον τίτλο «Bridges» (Γέφυρες), με την ψηφιακή χάραξη να περιορίζεται σε έργα αποκλειστικά Ελλήνων συνθετών της Διασποράς και απώτερης Ελληνικής καταγωγής (του Κροάτη Boris Papandopulo, 1906-91) και την συναυλία να παραλείπει  σύνθεση του Δημήτρη Τερζάκη υπέρ της μοναδικής σονάτας για βιολί και πιάνο τού César Franck που ολοκλήρωσε το επίσημο πρόγραμμά της.

Uwe Matschke and Danae Papamatthaeou-Matschke – photo by courtesy of the Athens Conservatory

Αστοχία συνειρμού εμπόδισε την έγκαιρη μετάβασή μας στην αίθουσα «Άρης Γαρουφαλής» για την παρακολούθηση έργων τών συνεπωνύμων Μικρασιάτη  Ι.(Γιάννη) και Ηπειρώτη Κ. (Ντίνου) Κωνσταντινίδη. Έτσι, η εκ του φυσικού ακρόαση μάς έφερε ευθύς αντιμέτωπους με τη σονάτα για βιολί και πιάνο (1988) τού Papandopulo, εξαιρετικής δύναμης και ενδιαφέρουσας γραφής, με διακριτούς απόηχους ρομαντισμού και επαναστατικών εξάρσεων. Δημώδεις Βαλκανικές υπομνήσεις χαρακτήρισαν και την «παιγνιώδη» β’ κίνηση, με ευκαιριακές τονικές ροπές και σταθερό αγκυροβόλιο τον ζωηρό της ρυθμό, αλλά και ένα καταληκτικό ερώτημα όπως και στο αρχικό allegro con brio. Το εκφραστικό largo sostenuto έλαβε από τους σολίστ τόσο την συναισθηματική φόρτιση όσο και την αδιάπτωτα ισότιμη δεξιοτεχνία και μουσικότητα που απαιτεί. Ανάλογη ακεραιότητα προθέσεων και εκπλήρωσής τους ανέδειξε και η ιλαρή μελωδική ψευδαφέλεια τού τελικού allegro moderato.

Ως επίμετρο τού γεγονότος, μια εις βάθος προετοιμασμένη ανάγνωση τής σονάτας του Φρανκ δρομολογήθηκε με ευπρόσδεκτη αγωγική ευρυχωρία και εσωτερικότητα. Οι καλλιτέχνες τόνισαν τον φραστικά λεπταίσθητο χαρακτήρα των δύο πρώτων κινήσεων, αλλά κέντρο βάρους της ερμηνείας αναδείχθηκε το επεισοδιακό Recitativo-Fantasia, επιτομή ευγενούς ενόργανης φραστικής του βιολιού υπό την κυριολεκτικά θωπευτική συνοδεία του πιάνου. Με παρόμοια διαλεκτική εστίαση το τελικό allegretto poco mosso λειτούργησε αθροιστικά για την υψιπετή ολοκλήρωση τής απαιτητικής παρτιτούρας, με το καταιγιστικό δακτυλισμό του πιανίστα να στρώνει το χαλί για διθυραμβική ολοκλήρωσή της και την επάνοδο τού αρχικού θέματος ως συμπερασματικής ευλογίας μιας διαδρομής αναγνωρίσιμα προσωπικής και οικείας. Ο κατά Papandopulo «Στοχασμός», εναρκτήριο ακρόαμα του δίσκου, επιστέγασε ως συγκινητικό αντίδωρο επευφημιών μιαν αξιομνημόνευτη περίσταση.

Στις 9 Οκτωβρίου, ο βιολονίστας Γιώργος Μπάνος, συνοδευόμενος στο πιάνο από τη Λητώ Θώμου, αναμετρήθηκε επίσης, εν αρχή του προγράμματός του στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, με τη σονάτα του Φρανκ σε μιαν ερμηνεία ισχυρής αφηγηματικής συνοχής, ασφαλούς και πάλλουσας φραστικής, μαγικά ημιφωνική στην κεντρική παράγραφο τού β΄μέρους και στην έναρξη της Ρομάντσας. Σελίδες για βιολί σόλο τού Eugene Ysaye, στον οποίο παρεμπιπτόντως ο Φρανκ είχε αφιερώσει ως γαμήλιο δώρο τη σονάτα του, επιβεβαίωσαν τη σκανδαλιστική δεξιοτεχνία τού 24χρονου, ποιότητα που ο καλλιτέχνης ενίσχυσε με μιαν ασφαλούς νεανικής έξαψης και διεισδυτικής μουσικότητας ανάγνωση τού «Ποιήματος» (Poème) από τη γραφίδα τού Ernest Chausson…