Ορχήστρα Τσαϊκόφσκυ της Μόσχας υπό την απειλή της … «Νεφέλης»

150

Με τον θάνατο του Γκενάντι Ραζντιέστβενσκυ, στις 16 Ιουνίου, αποδεκατίζεται η γενιά των «μυθικών» αρχιμουσικών της Σοβιετικής εποχής. Μέλη της υπήρξαν ο πατέρας του Νικολάι Ανόσωφ, καθώς και, ενδεικτικά, οι Κονσταντίν Ιβάνωφ, Κύριλλ Κοντράσιν,  Ρούντολφ Μπαρσάι, Ευγένιος Μραβίνσκυ και Ευγένιος Σβετλάνωφ, που η δισκογραφία τούς συνδέει περισσότερο ή λιγότερο άμεσα με τη Μόσχα, το κέντρο της «Ενωσιακής» μουσικής ζωής. Τελευταίοι σημαντικοί της εποχής αυτής, έστω και ενδεχομένως λιγότερο «μυθικοί» από τους προαναφερθέντες, είναι ο Ντμίτρι Κιταγιένκο (*1940) και ο Vladimir Fedoseev (*1932). Ο τελευταίος βρέθηκε στην Αθήνα, σε ιδιωτική διοργάνωση από την εταιρεία We και στο περιθώριο του Φεστιβάλ Αθηνών, επικεφαλής της Ορχήστρας «Τσαϊκόφσκυ» της Ρωσικής πρωτεύουσας, για μια προγραμματισμένη συναυλία (27/06) έργων του κοσμαγάπητου μουσουργού. Σε αυτήν προστέθηκε δεύτερη, εξέλιξη αναμφιβόλως αποκαλυπτική της βαθιάς προσήλωσης στις Σοβιετικές / Ρωσικές ορχήστρες του παραδοσιακού κοινού ενός πάλαι ποτέ μουσικά φεγγοβόλου θεσμού.

       Παρά την χρονική της σύμπτωση με την εν εξελίξει επέλαση της κακοκαιρίας «Νεφέλη», η  χρονικά πρότερη, επιπρόσθετη, εκδήλωση (26/06) που παρακολουθήσαμε υπήρξε και κατά το περιεχόμενό της   συναρπαστική. Και μάλιστα σε πείσμα της συνεχούς απειλής βροχής, που είχε ως συνέπεια εν τέλει όχι μόνο την απουσία διαλείμματος, αλλά και την -ευτυχώς- περιορισμένη περικοπή του επίσημου προγράμματος, χωρίς να παραβλέπουμε την επίσης υπολογίσιμη απώλεια των αναμενόμενων ανκόρ από σχηματισμούς παρόμοιου κύρους και προέλευσης.

         Σε κάθε περίπτωση τόσο στο εναρκτήριο «Ιταλικό Καπρίτσιο» όσο και, κυρίως, στο 1ο κονσέρτο για πιάνο του Πιότρ Ίλιτς, που το ακολούθησε, είχαμε την ευκαιρία να αποτιμήσουμε την οικονομημένη και λιτή τεχνοτροπία της μπαγκέτας του Φεντοσέγιεφ, που απέφυγε να επιδιώξει πρόσκαιρες εντυπώσεις και παρέμεινε στωική και προσηλωμένη σε σφιχτή αφηγηματική μουσική ενότητα των συνθέσεων. Αποκαλυπτικός ήταν ο τρόπος που ο 85χρονος μαιτρ αντιλαμβάνεται την α’ κίνηση του Κονσέρτου, αποδιδόμενη συνήθως ως εναλλαγή σχετικά ασύνδετων αργών και γρήγορων επεισοδίων. Όχι εν προκειμένω, αφού η 865 μουσικών μέτρων συμφωνική εκτύλιξη έτυχε μιας θαυμαστά και αδιάρρηκτα ομοιογενούς κλιμάκωσης. Γι’ αυτή την ιδιαίτερη εκτέλεση κρίσιμη υπήρξε η δωρική και πειθήνια σύμπραξη της  35χρονης σολίστ, της Μοσχοβίτισσας Varvara (Nepomnyashchaya). Ο κρυστάλλινος, συμπαγής και δυναμικά ευρύς ήχος της, λουσμένος στα εξαίσια έγχορδα, ενίσχυσε με αξιοσημείωτη ακεραιότητα τη μουσική περιωπή  της ταλαιπωρημένης από την αλόγιστη χρήση παρτιτούρας. Στο πλαίσιο αυτό, ακόμη και η -κατά τις επευφημίες- γεμάτη σεβασμό υπόκλιση της πιανίστριας ενώπιον του μαέστρου και του εξάρχοντα έμοιαζε να συμπληρώνει αρμονικά την αυστηρή καλλιτεχνική της ιδιοσυγκρασία.

        Η επιλογή μερών από τα 3 μεγάλα μπαλέτα του Ρώσου συνθέτη που ολοκλήρωσε το γεγονός, αν και πιο προβλέψιμη, εξακολούθησε να κατατείνει στην προβολή των ερμηνευτικών και ενορχηστρωτικών ευκαιριών για την Ορχήστρα. Εμβληματική στιγμή της βραδιάς αποτέλεσε η αδιατάρακτη περαίωση του λεπταίσθητα λάγνου «Αραβικού Χορού» από τον «Καρυοθραύστη», υπό την ολιγόλεπτη επέλαση του όμβρου, που επιβεβαίωσε επίζηλη πειθαρχία εκ μέρους των φιλοξενούμενων μουσικών, δηλωτική της αντοχής μιας μεγάλης παράδοσης!