«Διάλογοι Καρμηλιτισσών» για 60η φορά στη Μετ

129

Τους «Dialogues des Carmélites » παρήγγειλε στον Francis Poulenc (1899-1963), στα 1953, ο διευθυντής του Ιταλικού μουσικού οίκου Ricordi. 4 χρόνια αργότερα, το έργο πρωτοπαρουσιάσθηκε στη Σκάλα του Μιλάνου σε Ιταλική μετάφραση του Φλάβιο Τέστι. Ο εντολέας είχε αποβλέψει αρχικά στη μελοποίηση του βίου της Αγίας Μαργαρίτας της Κορτόνα (1247-1297), αλλά αναπροσάρμοσε την πρότασή του, προκειμένου να πυροδοτήσει την έμπνευση  του συνθέτη, παρεμπιπτόντως γόνου της φερώνυμης οικογένειας φαρμακοβιομηχάνων.  Και πράγματι! Το δραματικό ένστικτο του θεοφοβούμενου Πουλένκ  ταυτίσθηκε τόσο απόλυτα με το θεατρικό έργο «Διάλογοι Καρμηλιτισσών» του Georges Bernanos (1888-1948), ώστε ο σεβασμός του σε αυτό να εξαίρεται τόσο από τον εκτελεστή της διαθήκης του συγγραφέα όσο και από τον εξομολόγο του! Ανατρέχοντας στο ιστορικό γεγονός του αποκεφαλισμού 16 -αγιοποιημένων εν έτει 1906

Dialogues des Carmelites Met 2019 – Isabelle Leonard as Blanche – photo source www.metopera.org

 

– καλογραιών της Κομπιένης κατά την «Τρομοκρατία» του Ιουλίου 1794, Μπερνανός και Πουλένκ, αν και χωρίς την ευκαιρία συνεργασίας, χτίζουν ένα πανίσχυρο ψυχολογικό δράμα στο σιωπηλό χώρο της μονής, και μάλιστα χωρίς ερωτική ιστορία!

        Η όπερα παρακολουθεί  τη διαδρομή αυτογνωσίας της νεαρής αριστοκράτισσας Blanche de la Force, μέσα από την ένταξή της στο τάγμα, όπως και τη διαλεκτική αντιπαράστασή της με τον πατέρα και τον αδελφό της, καθώς και με την απλοϊκή χωριατοπούλα soeur Κονστάνς. Στο επίπεδο της ανώτερης ιεραρχίας, ο θεατής έρχεται αντιμέτωπος με την επιθανάτια αγωνία της Ηγουμένης Mme de Croissy, την εν τέλει τραγικά και ειρωνικά ανεκπλήρωτη εμμονή μαρτυρίου της Mère Marie de l’Incarnation, και την απρόσμενη μοίρα της νέας Ηγουμένης, της πρακτικής Mme Lidoine, στην οποία πέφτει το φορτίο της πορείας των αδελφών προς το μαρτύριο της γκιλοτίνας.  Εγκαταλείποντας κάθε βαγκνερική αναφορά, ο Πουλένκ επανεφευρίσκει, μετά τον Ντεμπυσσύ, ένα προσωπικό, εξίσου Γαλλικό, τονικό μουσικό ιδίωμα, πυροδοτώντας αδιάπτωτη αφήγηση συγκινητικής συνεκτικότητας,  προσανατολισμένη στις φωνές και στη διαυγή υπηρέτηση του κειμένου, αλλά και με  ενορχήστρωση διάφανη όσο και πλούσια.

       

Dialogues des Carmelites Met 2019 – Isabelle Leonard as Blanche – photo source www.metopera.org

 

Αρυτίδωτη αντέχει στο χρόνο η μετρημένα αφηρημένη παραγωγή του John Dexter, με τον σταυρό κυρίαρχο στην υποβλητική σκηνογραφία του David Reppa, με ιστορικής πιστότητας ενδυμασίες της  Jane Greenwood και ατμοσφαιρικούς φωτισμούς του Gil Wechsler. Ο νέος μουσικός διευθυντής της Μετροπόλιταν Όπερα Yannick NézetSéguin ηγήθηκε καταξιωμένων μονωδών και οδήγησε  με αφοπλιστική σαφήνεια, καθαρότητα και συνοχή την ορχήστρα του Θεάτρου κατά την 60η -και τελευταία του συγκεκριμένου κύκλου- παράσταση του έργου στη Μετ, που παρακολουθήσαμε απευθείας και δορυφορικά στο ΜΜΑ, στις 11 Μαΐου 2019. Η νεοϋορκέζα υψίφωνος Isabelle Leonard ενσάρκωσε δυναμικά την συνειδητά ηρωική επιλογή της «αδελφής Μπλανς της Αγωνίας του Χριστού» να πραγματώσει έναν ομολογιακό βίο μέσα από το σχήμα, τις αμφιταλαντεύσεις της και την εν τέλει εκούσια προσέλευσή της στο μαρτύριο. Κυριολεκτικά «στο πετσί» του ρόλου της η ταιριαστά στυφή, επίσης υψίφωνος Erin Morley, με την οχληρή αλλά καλοπροαίρετη αυθάδεια της «πτωχής τω πνεύματι» αδελφής Κονστάνς, που η Χάρη επιλέγει για ανεπίγνωτο προφητικό χάρισμα. Η Φιλανδή πριμαντόνα Karita Mattila έλαμψε ως Ηγουμένη σε έναν από τους κορυφαίους ώριμους ρόλους μιας μεγάλης σταδιοδρομίας. Η Καναδή ομόφωνός της Adrianne Pieczonka ενσάρκωσε συγκλονιστικά την άρση της νέας Ηγουμένης σε στοργικό εμψυχωτή του συλλογικού μαρτυρίου, ενώ η πληθωρική μεσόφωνος Karen Cargill εμπλούτισε με θέρμη τον χαρακτήρα της άκαμπτης «Μητέρας Μαρίας», που, αν και εισηγήτρια του όρκου μαρτυρίου, τελικά συμβιβάζεται με τον αποκλειστικό κλήρο της  αποφυγής του. Σε παρομοίως υψηλό επίπεδο οι βραχύτεροι ρόλοι του Μαρκησίου (JeanFrancois Lapointe) και του Ιππότη Ντε Λα Φορς (David Portillo), του υπηρέτη Τιερρύ (Eduardo Valdes) και του Φραγκισκανού ιερέα (Tony Stevenson). Μια από τις αδιαμφισβήτητα κορυφαίες όπερες του 20ού   αιώνα!