του Κυριάκου Π. Λουκάκου
Παράτολμο μελοδραματικό δίπτυχο Γκλουκ από την Εθνική Λυρική Σκηνή
Ως μείζον γεγονός τής εκτυλισσόμενης καλλιτεχνικής περιόδου 2024-2025 αντιμετώπισε η Εθνική Λυρική Σκηνή την ενιαία παρουσίαση των θεματικά συνδεομένων -περίπου ακροτελευτίων- έργων που ο «αναθεωρητής» Chr.W.Gluck (1714-1787) αφιέρωσε στη μελομανή Γαλλία τής προεπαναστατικής περιόδου, από την τελευταία χρονιά τής βασιλείας τού «πολυφίλητου» Λουδοβίκου ΙΕ’ και κατά την πρώτη πενταετία του διαδόχου του Λουδοβίκου ΙΣΤ’, θητεία που τού εξασφάλισε την εύνοια τής συζύγου του Μαρίας Αντουανέτας. Ο λόγος για την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» τού έτους 1774, που ίδιος αναθεώρησε σημαντικά αν και όχι εκτενώς το επόμενο έτος, οπότε και το έργο κατέγραψε την αρχική επιτυχία πολλών ετήσιων αναβιώσεων, και την «Ιφιγένεια εν Ταύροις» τού έτους 1779, που σηματοδοτεί την αποκρυστάλλωση των μεταρρυθμιστικών δραματουργικών εισηγήσεών του, με κορύφωση αφ’ ενός τον επιλεκτικό ερανισμό παλαιότερων επίλεκτων συνθέσεών του και αφ’ ετέρου την απόπειρα ριζικού περιορισμού τού χορευτικού καρυκεύματος, που, μολαταύτα, ουδέποτε έμελλε να απαρνηθεί η παρισινή σκηνή και κοινωνία.
Στο πλαίσιο αυτό, αποτέλεσε τόλμημα η σώρευση, στην ίδια παραστατική ακολουθία, δύο σπανίως αναβιούντων έργων του και μάλιστα σε τόσο αναχωρητικό σκηνοθετικό πλαίσιο από το αρχαιοελληνικό τραγικό υπόστρωμα, όπως αυτό που συνήθως επιφυλάσσει στους θεατές του ο σκηνοθέτης Dmitri Tcherniakov και οι συνεργάτες του στη δραματουργία (Tatiana Werestchagina), τα κοστούμια (Elena Zaytseva) και τους φωτισμούς (Gleb Filshtinsky). Θεατές που αισθάνονται κακοποιημένοι από την εμπειρία θεαμάτων τής Επιδαύρου τα τελευταία πολλά χρόνια, εκτέθηκαν, υπό το πρόσχημα -αφελούς κατά την άποψή μας- επίκλησης «ιδεολογικής» αφετηρίας για το φαινόμενο τού πολέμου, σε ένα αφόρητα τετριμμένο και ανούσιο σκηνογραφικό περιβάλλον σύγχρονων υπνοδωματίων και χώρων υποδοχής, υποβιβαστικό των τραγικών χαρακτήρων (μέχρι και με φτερά Ινδιάνου!), αλλά και των λυρικών αστέρων που με τέτοια μουσική και μουσικολογική προσήλωση τους ενσάρκωναν. Ενώ και ο επί σκηνής (!) σφαγιασμός τής εν Αυλίδι Ιφιγένειας, σε πείσμα τού αισίου τέλους που επισφράγισε η dea ex machina Άρτεμις (Σούλα Παρασίδου), αποτέλεσε γροθιά αντιστροφής τού σκηνικού δρωμένου έναντι τού γράμματος τού κειμένου.
Η λύπη μας για τη χαμένη ευκαιρία εύλογης εγχώριας παραγωγής, χρήσιμης για μέλλουσες αναβιώσεις, διευρύνεται από την αντιδιαμετρική ποιότητα τού μουσικού αποτελέσματος, που υποστηρίχθηκε ιδεωδώς από Έλληνες και μετακεκλημένους συντελεστές, με πρώτο τον αρχιμουσικό Michael Hofstetter επικεφαλής μιας στιλιστικά προσαρμοσμένης Χορωδίας και Ορχήστρας τής ΕΛΣ. Αν και σκηνικά ευτελισμένη, η Ιφιγένεια τής υψιφώνου Corinne Winters αντεπεξήλθε στις πολλαπλές απαιτήσεις του ρόλου, ισχυρά πλαισιωμένη από την πολυτελή Κλυταιμνήστρα μιας Veronique Gens, τον ανεπίληπτης άρθρωσης Αγαμέμνονα τού Τάση Χριστογιαννόπουλου, τον έξοχης χημείας -με τον μελίρρυτο Πυλάδη τού τενόρου Stanislas de Barbeyrac– Ορέστη τού σφαιρικά ώριμου βαρυτόνου Διονυσίου Σούρμπη, τον φωνογενή Αχιλλέα τού τενόρου Anthony Gregory, τον πιστευτά βαρβαρικό Θόαντα τού βαρυτόνου Alexandre Duhamel και τον πατρικού κύρους Κάλχαντα τού Πέτρου Μαγουλά, χωρίς να παραβλέπουμε βινιέτες των υποσχόμενων Νικόλα Ντούρου (Πάτροκλος), του Γιώργου Παπαδημητρίου (Αρκάς, Σκύθης), αλλά και της παλαίμαχης πρωταγωνίστριας Μαρίας Μητσοπούλου για το μέρος τής Ιέρειας!
