του Κυριάκου Π. Λουκάκου
Μιαν 30ετία περίπου από τότε που η Γερμανική Κυβέρνηση δώρισε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών εκκλησιαστικό όργανο, το ετήσιο χριστουγεννιάτικο ρεσιτάλ της οργανίστας του Μεγάρου Ουρανίας Γκάσιου, που διαδέχθηκε στη θέση αυτή τον δάσκαλό της Νίκολας Κύναστον, επιφύλασσε, πέραν της αδιαφιλονίκητης σαγήνης και ανάτασης από τους εμβληματικούς ήχους αυτού του επιβλητικού λειτουργικού εργαλείου της Δυτικής Χριστιανοσύνης, και μιαν αξιέπαινη εργασία υποδομής της καλλιτέχνιδας για τη συγκρότηση ενός προγράμματος με πολλούς, ενδιαφέροντες και αλληλένδετους σταθμούς. Μία κεφαλαιώδης παράμετρος που πιστεύουμε ότι διέλαθε της προσοχής μεγάλου μέρους του κοινού, αφού το πολυτελούς εκτύπωσης συνοδευτικό τετρασέλιδο περιορίσθηκε στην εν γένει ιστορική διαδρομή του εκκλησιαστικού οργάνου, σε στοιχεία για το συγκεκριμένο τού ΜΜΑ και σε βιογραφικό σημείωμα τής σολίστ.
Υπό την έννοια αυτή, διατηρούμε την πεποίθηση ότι ο οίστρος παρακολούθησης θα ενισχυόταν σημαντικά από ενημέρωση, φερειπείν, σχετικά με τον συνθέτη της εναρκτήριας ακολουθίας μερών από την «Λειτουργία της ημέρας των Χριστουγέννων» (έργ. 11, 1842), τον πολυγραφότατο Alexandre Pierre François Boëly (1785-1858), ο οποίος αψήφισε τη μομφή του συντηρητισμού, προκειμένου να προωθήσει την αναβίωση των -θεωρούμενων ως εκτελεστικά απρόσιτων- έργων του λησμονημένου Γ. Σ. Μπαχ, αλλά και άλλων σημαντικών συνθετών, όπως ο Τζιρόλαμο Φρεσκομπάλντι και ο Φρανσουά Κουπρέν, με τίμημα την απώλεια της θέσης του οργανίστα του ναού Saint Germain l’Auxerrois ακριβώς για τον λόγο της εισαγωγής αυτών των «καινών δαιμονίων» στην ερμηνευτική πεπατημένη της εποχής! Σε αυτόν «αναφέρθηκαν» ωστόσο ο Βελγικής καταγωγής και «παιδικής ψυχής» θεοφοβούμενος César Franck (1822-1880), ισόβιος οργανίστα της Αγίας
Κλωτίλδης από το 1858, και ο Camille Saint-Saëns (1835-1921), για μιαν 20ετία (1857-1877) οργανίστας στη Madeleine των Παρισίων, αμφότεροι καθοριστικοί για την καθιέρωση σχετικού ρεπερτορίου και «παρόντες» στο β’ μέρος του ρεσιτάλ της Γκάσιου, ο πρώτος με το σεραφικό «Ποιμενικό», έργ. 19 (1863), και ο δεύτερος με την ελκυστική στο νεώκοπο ακροατή Φαντασία αρ.1. Ο Φρανκ υπήρξε καθοριστικός για τη διάδοση των νέων, συμφωνικής φιλοδοξίας, οργάνων του πλέον πρωτοπόρου κατασκευαστή του 19ου αιώνα Aristide Cavaillé-Coll (1811-1899), που συνετέλεσαν αφ’ενός στην καθιέρωση του εκκλησιαστικού οργάνου ως συναυλιακού μαγνήτη και αφ’ ετέρου στη διεθνή κατανόηση της μεγάλης Γερμανικής παράδοσης, ακόμη και με μετακλήσεις του Άντον Μπρούκνερ στην
Παναγία των Παρισίων. Από την άλλη πλευρά, ο Φρανκ αποτέλεσε εφαλτήριο για τις μοναδικές στη δομή και τη μορφολογική τόλμη τους Συμφωνίες του Charles-Marie Widor (1844-1937), κατά σύμπτωση οικογενειακού φίλου του Καβαγιέ-Κολλ, με μέρη της δημοφιλέστερης 5ης από τις οποίες ολοκλήρωσε εντυπωσιακά όσο και μεγαλόστομα το επίσημο πρόγραμμά της η Ελληνίδα βιρτουόζος.
Σοφά η Γκάσιου είχε μεταφέρει στην κατακλείδα του α’ μέρους το
πολλαπλώς απαιτητικό πρελούδιο από την 2η συμφωνία του νεώτερου των Γαλλοφώνων, του «Παγκανίνι» Marcel Dupré (1886-1971), επίσης θαυμαστή των οργάνων Καβαγιέ-Κολλ, σ’ ένα από τα οποία, του Αγίου Σουλπικίου, υπηρέτησε
ισοβίως από το 1934. Είχε προηγηθεί ένα βορειοευρωπαϊκό τρίπτυχο, εν αρχή με δημιουργίες του διεκδικούμενου από Δανία και Γερμανία Dieterich Buxtehude (1637?-1707), κατόπιν δε με το πολύ ιδιαίτερο πρελούδιο και φούγκα BWV 532 του J.S.Bach (1685-1750), που παρεμπιπτόντως 20χρονος περπάτησε 400 χλμ., από το Άρνστατ ως τη Λυβέκη, για να συναντήσει τον πρώτο, ως οργανίστα τής Marienkirche, καθώς και με το
«Pastorale» του λάτρη της φούγκας Max Reger (1873-1916), op. 59 αρ.2, σύνθεση του έτους 1902, της χρονιάς που ο συνθέτης αφορίσθηκε λόγω του γάμου του με διαζευγμένη Διαμαρτυρόμενη! Το δανέζικο στοιχείο ενίσχυσε η Γκάσιου με το 2ο μέρος από την επταμερή σύνθεση «Die heiligen drei Könige» (Οι τρείς Μάγοι), έργ. 84 του εν πολλοίς λησμονημένου σήμερα οργανίστα του καθεδρικού της
Κοπεγχάγης Otto Malling (1848-1915). Συναρπαστική συναυλία, λοιπόν, και ως εκτέλεση και ως σχεδίαση!
