του Κυριάκου Π. Λουκάκου
Έτους Σοστακόβιτς συναρπαστική συνέχεια από την ΚΟΑ
Η προγραμματισμένη για την Παρασκευή 25 Απριλίου συναυλία τής Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών μάς απασχόλησε ήδη από την αναγγελία αντικατάστασης τού αρχικώς προβλεπόμενου αρχιμουσικού Michael Sanderling από τον οικείο μας ομότεχνό του Mihkel Kütson. Όχι προφανώς ως ένσταση στην ιδιαιτέρως ευπρόσδεκτη προοπτική τής εμφάνισής του, αλλά για τα ανύπαρκτα αντανακλαστικά τουλάχιστον απόσυρσης των πανώ από την πρόσοψη τού Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, παραπλάνηση και απρέπεια τόσο προς τον αντικαταστάτη μαέστρο όσο και προς την ίδια την επικοινωνούμενη πραγματικότητα. Και, παραμένοντας στο πεδίο τής ενόχλησης, μια ευγενής αλλά ισχυρή παράκληση επί των κατά τα λοιπά άρτιων κειμένων τού Τίτου Γουβέλη στα δωρεάν διανεμόμενα προγραμματικά δελτάρια τών συναυλιών τής Κρατικής μας. Θα επιθυμούσαμε να μην ξαναδούμε, ούτε σε αυτά (ούτε σε άλλα άλλων), την αξιοποίηση γενικής πληθυντικού στην περίπτωση όρων, όπως, εν προκειμένω, «νοτών» (και «προβών»), που απάδουν στοιχειώδους γλωσσικής αισθητικής τής λόγιας Νεοελληνικής, όταν η ίδια προσφέρει την εύλογη εναλλακτική «μουσικών φθόγγων» και «δοκιμών».
Έστω και με μόνη, λοιπόν, εκπληρούμενη συμμετοχή, πλην τής ίδιας τής ΚΟΑ, εκείνην τού Edgar Moreau, αποδείχθηκε συναρπαστική η συνειδητή ή τυχαία διασύνδεση αυτού τού «Petit Prince» τού τσέλου με το 1ο κοντσέρτο τού Dmitri Shostakovich, που εκλήθη να ερμηνεύσει, φαινομενικά ακατάλληλο για έναν σολίστ με «visage de chérubin aux joues encore pleines». Κι όμως, το προορισμένο από τα 4 του, εξ επιλογής και ανατομίας, παιδί-θαύμα φιλότεχνου παλαιοπώλη, απέκτησε, ως δώρο από τον εν τω μεταξύ εκλιπόντα παλαιολάτρη πατέρα του. το βιολοντσέλο David Tecchler του 1711, όταν, στα 15, επικράτησε ως «ο πλέον υποσχόμενος» στον παρισινό διαγωνισμό «M.Rostropovich», τού παρεμπιπτόντως πρώτου διδάξαντος γι’ αυτό το αριστούργημα που ο ίδιος ο DSch τού είχε αφιερώσει!
Με την Ορχήστρα γαλβανισμένη ενδοσκοπικά από τον ξένο μας, ώστε ο συμπαγής και ασφαλής ήχος της να αποπνέει εκλεπτυσμένα τον σαρκαστικό, καυστικό κόσμο τής μουσικής, και με την ασφάλεια δυσχερώς αποκρυπτόμενης χημείας μεταξύ πόντιουμ και σολίστ, ο τελευταίος αξιοποίησε και επέτεινε τον «γεμάτο, εξαιρετικής θέρμης» ήχο τού οργάνου του σε συνομιλητή περιωπής με την ΚΟΑ, που ανταποκρίθηκε επαξίως. Σημειώσαμε τις επιδόσεις τού κόρνου, όχι μόνο στο Allegretto, αλλά και στην έναρξη τού Moderato. Στο μέρος αυτό κατ’εξοχήν, ο βαθύς, εκφραστικός ήχος συντέλεσε σε οικοδόμηση οργανικής συλλογικής εσωτερικότητας δωματίου, με μαγική την εκτόνωση τής κίνησης στην Cadenza, πραγματική tour de force ωριμότητας από έναν παρατεινόμενης φυσιογνωμικής εφηβείας καλλιτέχνη.
Σοστακόβιτς και Jean Sibelius είναι κυριολεκτικά ακτύπητος συνδυασμός, ιδίως όταν το συναυλιακό μερίδιο τού Φιλανδού εισάγεται με την εμβληματική «Finlandia», που ο Εσθονός φόρτισε με όλη την απειλητική ένταση των καιρών μας, ως θούριο εθνικής και πανευρωπαϊκής αποφασιστικότητας. Όσο για την καταληκτική σύντομη, επιφανειακά ενιαίας και υπογείως επεισοδιακή 7ης Συμφωνία τού ιδίου, ο Κύτσον υπήρξε έμπειρος πλοηγός, αφήνοντας τη μελωδία να ανθίσει και, κυρίως, δικαιώνοντας την περάτωση τής βραδιάς με την «ανοιχτή», μετέωρη κατάληξη τού αινιγματικού αυτού έργου!
