Η ληξιαρχική πράξη γεννήσεως του «άκρως ακόλαστου ήρωα» ως λογοτεχνική μορφή, προέρχεται από το θεατρικό έργο ενός μοναχού με το ψευδώνυμο Τίρσο ντε Μολίνα που πρωτοπαρουσιάσθηκε στην Μαδρίτη το 1624. Στα μετέπειτα χρόνια, το θέμα εμφανίζεται στην Γαλλία από ιταλικούς θιάσους (Commedia dell΄ arte) ώσπου ο Μολιέρος γράφει την περίφημη κωμωδία του «Ντον Τζιοβάννι» που παρουσιάζει ο θίασός του στο Παρίσι το 1665.
Ως όπερα,το έργο πρωτοεμφανίζεται στην Βενετία την εποχή του Καρναβαλιού το 1787 από τον συνθέτη Τζουζέππε Γκατσανίγκα και έναν άξιο λιμπρετίστα Τζοβάννι Μπερτάτι, του οποίου το αντίστοιχο λιμπρέτο όταν το διάβασε ο Λορέντσο ντα Πόντε, ο μόνιμος λιμπρετίστας του Μότσαρτ, τόσο ενθουσιάσθηκε που έγραψε κι΄αυτός ένα παρόμοιο σε συνεργασία με τον συνθέτη. Κανείς βέβαια δεν μπορούσε να φαντασθεί ότι στα μετέπειτα χρόνια, ένα μικρό δενδρύλλιο όπως ήταν το λιμπρέτο του Μπερτάτι, να μετατραπεί με το λιμπρέτο του Ντα Πόντε, σε ένα πανύψηλο και αιώνιο κυπαρίσσι…
Στις αρχές Οκτωβρίου 1787, ο Μότσαρτ με την σύζυγό του Κονστάντσε μεταβαίνει στην Πράγα έχοντας στις αποσκευές του την παρτιτούρα του «Ντον Τζοβάννι» εκτός από την Εισαγωγή της. Θα πρέπει να τονισθεί ότι ο μεγάλος κλασικός είχε ιδιαίτερη σχέση με την Τσέχικη πρωτεύουσα διότι πολλά από τα έργα του έμφανίζονταν εκεί για πρώτη φορά όπως το προηγούμενό του «Οι γάμοι του Φίγκαρο» που είχε σημειώσει τεράστια επιτυχία.
Η πρεμιέρα είχε προγραμματισθεί για την 14η του μηνός, προκειμένου να τιμηθεί η επίσκεψη του πρίγκηπα Αντωνίου της Σαξονίας και της αρχιδούκισσας Μαρίας Θηρεσίας της Τοσκάνης , που κατά το γαμήλιο ταξίδι τους θα επισκέπτονταν την Πράγα.
Δυστυχώς, με τον έλεγχο που έκανε ο συνθέτης στην προετοιμασία των τραγουδιστών, διεπίστωσε ότι ήταν τελείως απροετοίμαστοι, ενώ ο ίδιος δεν είχε ακόμη συνθέσει την Εισαγωγή της όπερας.
Η πρεμιέρα ανεβλήθη για τις 29 του μηνός,ενώ η Εισαγωγή της (μία από τις σπουδαιότερες που υπάρχουν στην οπερατική φιλολογία) γράφτηκε από τον Μότσαρτ μόλις την παραμονή σε κάποιο διάλειμμα διασκεδάσεως μέχρι αργά το βράδυ με μία συντροφιά φίλων!!
Χωρίς καμμία δοκιμή της Εισαγωγής διότι οι αντιγραφείς της τελευταίας στιγμής άργησαν να παραδώσουν τις πάρτες της ορχήστρας, η παράσταση υπήρξε ένας πραγματικός θρίαμβος με τον ίδιο τον συνθέτη στο πόντιουμ και τον τότε εικοσιδυάχρονο βαρύτονο Λουίτζι Μπάσσι στον επώνυμο ρόλο.
Η μεταφορά της όπερας στο Burgtheater της Βιέννης, δυστυχώς δεν έτυχε της ίδιας αποδοχής με αυτήν της Πράγας.Εντούτοις, επτά μήνες μετά από τις παραστάσεις στην Βιέννη, ο «Ντον Τζοβάννι» παρουσιαζόμενος σε όλα τα θέατρα του τότε ανεπτυγμένου μουσικά δυτικού κόσμου, σημείωνε θυελλώδη επιτυχία.
Η Λυρική Σκηνή,ανέβασε με την βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας το κορυφαίο αυτό έργο, του οποίου τις εντυπώσεις μας θα εκθέσουμε στο επόμενο σημείωμά μας.
Σοφία Θεοφάνους
